Nasze Działdowo

 Działdowo zostało założone na początku XIV wieku. Lokacja nastąpiła na ziemi sasińskiej, którą bez powodzenia próbowali sobie podporządkować książęta polscy, a ostatecznie podbił zakon krzyżacki;

Wykopaliska z 1983 roku wskazywały na osadnictwo pruskie na tym terenie już w XI i XII wieku. Stopniowo Krzyżacy kolonizowali zdobyte ziemie, w 1326 roku lokując pobliskie Dąbrówno. Budowę zamku działdowskiego rozpoczęto w 1340 roku na sztucznym wzniesieniu. Niedaleko przyszłego zamku znajdowały się dwie osady rybackie: Soldov oraz Rybaki, a na potrzeby rozbudowy budowli ustanowiono kolejną, zwaną Wolą. W 1344 osadzie Soldov zostały nadane prawa miejskie oraz nazwa Soldav, a pięć lat później dokumentem lokacyjnym powiększono obszar miasta. Etymologia nazwy miasta nie została wyjaśniona[5]. Położenie przygraniczne oraz przyczyny polityczne stały się powodem do zaciekłych walk między państwami. W 1410 roku król Polski Władysław II Jagiełło na krótko zdobył Działdowo, miasto było również nękane przez wojska polskie w 1414 i 1422 roku. W 1466 po wojnie trzynastoletniej miasto pozostało w granicach Prus Książęcych, które w latach 1525–1657 stanowiły polskie lenno. Ukształtował się samorząd miejski z burmistrzem i radą miejską, a wskutek reformy administracyjnej Działdowo otrzymało status starostwa. Utraciło go w 1752 roku, już w ramach Królestwa Prus, na rzecz Nidzicy. W 1871 jako część Królestwa Prus miasto weszło w skład zjednoczonej II Rzeszy Niemieckiej.

Gdy w 1918 roku Niemcy przegrały I wojnę światową, 28 czerwca 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego Działdowo wraz z okolicznymi wioskami przyznano odrodzonej Polsce bez przeprowadzania plebiscytu. 17 stycznia 1920 roku polskie oddziały wojskowe wkroczyły do miasta, a następnego dnia uroczyście włączono je do Rzeczypospolitej. Został utworzony odrębny powiat działdowski liczący 491,77 km², który stał się częścią województwa pomorskiego. Komisarycznym burmistrzem miasta został Georg Boenheim. Władze miejskie podczas wojny polsko–bolszewickiej ewakuowały się do Tucholi; od 14 do 18 sierpnia 1920 roku wojska bolszewickiej Rosji okupowały miasto. 23 sierpnia władze Działdowa powróciły do miasta. W 1938 roku powiat działdowski został włączony do województwa warszawskiego. W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej. 2 września 1939 roku Działdowo znalazło się pod okupacją wojsk hitlerowskich. Działalność rozpoczął aparat represji reprezentowany przez Einsatzgruppen i Selbstschutz. Miasto włączono do powiatu nidzickiego w ramach prowincji Prusy Wschodnie, a jego nazwę zmieniono na Soldau. W latach 1939–1945 istniał niemiecki obóz koncentracyjny KL Soldau, w którym zamordowano około 3 tysięcy więźniów, między innymi arcybiskupa płockiego Antoniego Juliana Nowowiejskiego i biskupa Leona Wetmańskiego. 18 stycznia 1945 roku wojska radzieckie z 2 armii uderzeniowej oraz 5 armii pancernej wyzwoliły Działdowo oswobadzając m. in obóz koncentracyjny. Zaraz potem rozpoczęło się organizowanie aparatu represji pod nadzorem NKWD, które terroryzowało mieszkańców. Odnotowano przypadki rozstrzelań i gwałtów, działał Obóz Nakazowo Rozdzielczy w którym więziono żołnierzy Armii Krajowej i osoby z Deutsche Volksliste. Wojska sowieckie opuściły miasto w październiku 1945 roku.

Z rycerskiego zamku zbudowanego nad Działdówką zachowało się główne, wysokie skrzydło. Pierwotny zamek rozpoczęli Krzyżacy wznosić w 1306 roku niedługo po odstąpieniu tych terenów przez biskupa chełmińskiego. Był siedzibą prokuratora zakonnego a następnie wójta. Pierwotnie była to budowla gotycka na planie kwadratu z dwiema wieżami. Jej skrzydło południowo-wschodnie oraz czworoboczny dziedziniec otoczone były murem oraz fosą. Obronność zamku wzmacniały warunki terenowe - z trzech stron znajdowały się bagna i moczary, a z czwartej rzeka Działdówka. W skład zespołu wchodził zamek główny i przedzamcze, które niejako łączyło zamek z miastem....

Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej zamki.pl  na tym portalu mamy dokładny opis naszego zabytku wraz z zmiankami w literaturze, dużą galerią - zapraszamy do poszerzenia wiedzy o historii zamku i miasta.